Kronik gastrit: Nedenler, akut gastritin-kilerle aynıdır. Kişi, bu tahriş eden mad­deleri kullanmaya devam ettiğinden, akut gastrite ilişkin değişiklikler, kalıcı olur. Bazı vakalarda ise belirli bir neden bu­lunamaz.

Belirtileri: Hiçbir belirti olmaya­bileceği gibi, iştah kaybı ve sindirim güçlüğü de görülebilir. Mide iç yüzeyi mukozasındaki değişiklikler sonucu, hid-roklorik asit ve B^ emilimini sağlayan intrinsik faktör salgısıyla birlikte, diğer mide salgıları da azaldığından, kronik gastritin doğurduğu en önemli durum, pernisyöz anemi'dir.

Tedavi: Tahriş eden yiyecek ve içe­cekler alınmamalıdır. Pernisyöz anemi varlığında, adale içi zerkler şeklinde, B12 vitamini verilir. Demir eksikliği ya da basit anemi de görülebileceğinden, bunlar da örneğin demir alarak tedavi edilmelidir.

Mide ve duodenum ülseri (Gastrik ve peptik ülser): Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Duodenum ülserlerinin sık­lığı, midedekilerden on kere fazla ol­makla beraber, iki hastalıkta burada, eşdeğer olarak anlatılmıştır. Duodenum ülserlerine daha çok, işadamı, doktor gibi, az hareketli iş dallarında rastlanır­ken, mide ülserleri en sık el işçilerinde görülmektedir. Duodenum ülserleri, en çok erkeklerde belirir: Burada erkek-ka-dın oranı 4: l'dir. Kadınlarda, mide ül­seri daha fazla görülür. Duodenum ül­serlerinin, üzüntü, endişe ve düzensiz öğünlerle ilişkisi olduğu iddia edilmek­teyse de bu hususta tam bir kam yok­tur. Belirtileri: Mide ülseri: Klasik be­lirtiler, ağrı, kusma ve seyrek olarak da kanamadır. Genellikle, mide ülseri ağ­rısı, vücut orta çizgisinin solunda ve he­men yemekten sonra hissedilir. Duodenum ülseri: Başlıca belirti, ağrı­dır. Sağda ya da karın üst bölümünde, ortada, kaburgalarm altında hissedilir ve yemeklerden bir iki saat sonra belirir. Ağrının bir özelliği de hastayı, sabaha karşı saat iki dolaylarında uyandırması­dır. Herhangi bir yiyecek yiyerek (Ör­neğin, bir bisküvi), biraz süt ya da alkali madde içerek, ağrıyı gidermek mümkün­dür. Kusma da ağrıyı yok eder ve durumun kendiliğinden iyileştiği görülebi­lir.

Tedavi: Sorunlara yol açmamış bir mide ülserinin tedavisi, başlangıçta tıb­bîdir. Hasta yatırılmalı ve düzenli bir surette, sık ve az yedirilmelidir; gereken, midenin hiçbir zaman tamamen boş bı-rakümamasıdır. Kızarmış, baharatlı yi­yeceklerin ve alkolün ağrıyı uyardığı gerçektir. Sigara içmekten vazgeçenler­de, ülserin daha çabuk iyileştiği görü­lür. Alkaliler yararlıdır ve bunlardan bazen ufak doz atropinle birlikte kul­lanılan alüminyum hidroksit ve magnez­yum trisilikat, en değerlileridir. Meyan-kökünden elde edilen bir madde olan karbonoksolon, mide ülserlerinin iyileş­mesini çabuklaştırır. Ülserleri kendi ba­şına tedaviye yeltenmek, yanlıştır. Komplikasyonlar: Mide ülserlerinin kom-plikasyonları, delinme, iyileşme sonucu oluşan kabuk dokusunun mide iç yüzeyi­ni bozması (Bkz. Kum Saati Mide) ve akut kanamadır. Duodenum ülserinin komplikasyonlarıysa, delinme, kanama ve kabuk dokusuyla pilor ve duodenu-mun daralması sonucu, tıkanmadır.

Komplikasyonların tedavisi: Kanama, pi­lor tıkanması ve delinme halleri, ameli­yat gerektirir. Mümkünse, mide ülserin­de, midenin bir bölümünün alınması ameliyatı uygulanır. Duodenum ülserin­de ya aynı ameliyat yapılır veya plastik ameliyatla birlikte, mideye gelen vagus sinirleri kesilip, pilorun genişlemesi ve midenin bu suretle çabuk boşalması sağ­lanır. Midenin yarısının alınması ve va­gus sinirlerinin kesilmesi ameliyatları so­nucu, mide asit salgısı yarıdan fazla aza­lacağından, iyi bir cerrahın bu müdaha­leleri yapması, aktif ülserin taşınmasın­dan daha iyidir.

Mide kanseri: Sık rastlanan bir kanser tipidir. Nedeni: Ender vakalarda, kronik gastriti izler, fakat kanserin sıklıkla, nor­mal bir midede oluştuğu da görülür. Tek bir basit mide ülserinin kansere dönü­şebileceğine ilişkin bir fikir birliği yok­tur. Bir iddiaya göre, kanserleşmiş bir ülser, başlangıçtan beri habistir. Belirtileri: Sinsi seyreden sindi­rim güçlüğü, yavaş ilerleyen kilo kaybı, iştah azalması, halsizlik ve zamanla be­liren bulantıyla kusmadır. Ülser ağrısını andıran sancı ya da devamlı ağrı duyu­labilir.